Eenwording
Het begon met Samen op Weg, het mondde uit in Samen Eén. Sinds 2000 gingen de Gereformeerde kerk en de Hervormde Gemeente van Zuidland steeds meer toenadering en samenwerking zoeken. Via de vorming van een federatie leidde dat uiteindelijk tot een echte eenwording.
Onderdeel van PKN
Op 1 mei 2004 gingen beide kerkgemeenten deel uitmaken van de Protestantse Kerk in Nederland. Het proces van eenwording ging daarna door. De volgende mijlpaal werd 1 januari 2008 bereikt, toen beide gemeenten een federatie aangingen en de Protestantse Gemeente in wording te Zuidland van start ging.
Samen op Weg
Samen op Weg was het verhaal van bondgenoten. De uitdaging was elkaar in geloof en geloofszaken te versterken en aan te vullen. Maar de ambitie ging verder. Er was in beide gemeenten immers zo veel opgebouwd dat het niet zo kon zijn dat de samenwerking vrijblijvend zou blijven.
Geen verschillen van inzicht meer
De Samen op Weg-commissie, die het Samen op Weg-proces in Zuidland begeleidde en vorm gaf, was actief van 2000 tot 2004. In die periode bleek dat er inhoudelijk geen verschillen van inzicht over de geloofsbeleving meer bestonden. Veel praktische zaken waren inmiddels ook al geregeld en er werd nauw samengewerkt op tal van terreinen. ‘Echte’ knelpunten waren er dus niet meer. Medio 2004 waren de werkzaamheden van de commissie vrijwel afgerond. Zij heeft toen aan de kerkenraden voorgesteld over te gaan tot een federatie, een vergaande vorm van samenwerking waarbij de twee gemeenten formeel nog wel bestaan, maar in de praktijk alles samen doen. De commissie stelde vervolgens voor een federatieovereenkomst op te stellen.
Richting een federatie
Begin 2005 besloten beide kerkenraden deze volgende stap inderdaad te zetten. Om het proces in goede banen te leiden, werd de Samen op Weg-raad (opvolger Samen op Weg-commissie) ingesteld. Deze raad ging formele voorstellen uitwerken. Tevens werd een Samen op Weg-moderamen (de opvolger van de moderaminaplus-vergadering) ingesteld om de besprekingen met de kerkenraden en de kerkgemeenten, en de besluitvorming voor te bereiden.
Federatieovereenkomst
De Samen op Weg-raad werkte volgens een gedetailleerd stappenplan uit, waarvan steeds meer onderdelen tot een goede afronding werden gebracht. Beide gemeenten begonnen daarmee aan een nieuwe periode in hun samenwerking. Samen op Weg was de deur open zetten voor de ander, in de overtuiging dat de geloofsgemeenschap met God de basis is voor de toekomst van beide kerken. In dat geloof en vertrouwen zetten de kerken samen de volgende stappen op weg naar de Protestantse Gemeente in wording te Zuidland. Die werd op 1 januari 2008 een feit. Het document dat de grondslag daarvoor vormt, is de zogeheten federatieovereenkomst, die op ruime goedkeuring van beide kerkenraden en gemeenten kon rekenen.
Echt samen
Vijf jaar later, op 1 januari 2013, gingen beide gemeenten ook echt samen. Door die eenwording heet de gemeente nu niet meer Protestantse Gemeente in wording te Zuidland, maar gewoon Protestantse Gemeente te Zuidland.